Neuroplasticiteit en dubbeltaaktraining
Neuroplasticiteit: hoe kan dubbeltaaktraining daaraan bijdragen?
Multitasken of dubbeltaaktraining is het uitvoeren van meerdere taken op hetzelfde moment. Voor de productiviteit op een werkdag kan het nadelig uitpakken om veel taken tegelijk uit proberen te voeren. Neuropsycholoog Mark Tigchelaar beschrijft in zijn toegankelijke boek Focus AAN/UIT hoe belangrijk het is om je op één taak tegelijk te richten. Toch blijkt dat dubbeltaaktraining wel degelijk kan helpen bij het verminderen van cognitieve klachten, zoals vergeetachtigheid, concentratieproblemen en hersenmist. Dat komt waarschijnlijk doordat multitasken het brein stimuleert om nieuwe verbindingen aan te leggen.
Onderzoek laat zien dat dat dubbeltaaktraining effectiever is voor het verbeteren van cognitieve vaardigheden dan alleen fysieke training (Andersen-Hanley et al. 2012; Fritz et al. 2015; Gheysen et al. 2018; Raichlen et al. 2020) of training die alleen uit cognitieve taken bestaat (Theill et al. 2013; Raichlen et al. 2020; Chen et al. 2024). Het is nog niet duidelijk waarom, of hoe dit precies werkt.
Tait et al. (2017) suggereren verschillende redenen. Zowel fysieke training als cognitieve training hebben vergelijkbare effecten, namelijk:
Een betere doorbloeding van de hersenen
De aanmaak van nieuwe bloedvaten in de hersenen (angiogenese)
Neuroplasticiteit (meer en sterkere/efficiëntere verbindingen)
Bovenstaande effecten dragen bij aan betere cognitieve prestatie. Waarschijnlijk worden deze effecten bereikt met behulp van bepaalde stofjes die vrijkomen bij zowel fysieke inspanning, als bij cognitieve inspanning. Deze stofjes zijn BDNF (brain-derived neurotrophic factor), IGF-1 (insuline-like growth factor) en VEGF (vascular endothelial growth factor).
Uit onderzoek blijk namelijk dat als je de fysieke training en de cognitieve training achter elkaar uitvoert in plaats van op het zelfde moment, deze stofjes in minder hoge concentratie vrijkomen (Andersen-Hanley 2012; Gheysen et al. 2018; Castano et al. 2022).
Concluderend kunnen we stellen dat zowel fysieke training als cognitieve training goed is om je brein te beschermen tegen veroudering en te stimuleren om nieuwe verbindingen te maken. Maar wil je nét dat beetje extra boost voor je brein? Combineren!
Literatuurlijst
Anderson-Hanley, C., Arciero, P. J., Brickman, A. M., Nimon, J. P., Okuma, N., Westen, S. C., Merz, M. E., Pence, B. D., Woods, J. A., Kramer, A. F., & Zimmerman, E. A. (2012). Exergaming and Older Adult Cognition. American Journal of Preventive Medicine, 42(2), 109-119. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2011.10.016
Castaño, L. A. A., Castillo De Lima, V., Barbieri, J. F., Lucena, E. G. P. D., Gáspari, A. F., Arai, H., Teixeira, C. V. L., Coelho-Júnior, H. J., & Uchida, M. C. (2022). Resistance Training Combined With Cognitive Training Increases Brain Derived Neurotrophic Factor and Improves Cognitive Function in Healthy Older Adults. Frontiers in Psychology, 13, 870561. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.870561
Chen, W., Siew-Pin, J. L., Wu, Y., Huang, N., & Teo, W.-P. (2024). Identifying exercise and cognitive intervention parameters to optimize executive function in older adults with mild cognitive impairment and dementia: A systematic review and meta-analyses of randomized controlled trials. European Review of Aging and Physical Activity, 21(1), 22. https://doi.org/10.1186/s11556-024-00357-4
Fritz, N. E., Cheek, F. M., & Nichols-Larsen, D. S. (2015). Motor-Cognitive Dual-Task Training in Persons With Neurologic Disorders: A Systematic Review. Journal of Neurologic Physical Therapy, 39(3), 142-153. https://doi.org/10.1097/NPT.0000000000000090
Gheysen, F., Poppe, L., DeSmet, A., Swinnen, S., Cardon, G., De Bourdeaudhuij, I., Chastin, S., & Fias, W. (2018). Physical activity to improve cognition in older adults: Can physical activity programs enriched with cognitive challenges enhance the effects? A systematic review and meta-analysis. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 15(1), 63. https://doi.org/10.1186/s12966-018-0697-x
Raichlen, D. A., Bharadwaj, P. K., Nguyen, L. A., Franchetti, M. K., Zigman, E. K., Solorio, A. R., & Alexander, G. E. (2020). Effects of simultaneous cognitive and aerobic exercise training on dual-task walking performance in healthy older adults: Results from a pilot randomized controlled trial. BMC Geriatrics, 20(1), 83. https://doi.org/10.1186/s12877-020-1484-5
Tait, J. L., Duckham, R. L., Milte, C. M., Main, L. C., & Daly, R. M. (2017). Influence of Sequential vs. Simultaneous Dual-Task Exercise Training on Cognitive Function in Older Adults. Frontiers in Aging Neuroscience, 9, 368. https://doi.org/10.3389/fnagi.2017.00368
Theill, N., Schumacher, V., Adelsberger, R., Martin, M., & Jäncke, L. (2013). Effects of simultaneously performed cognitive and physical training in older adults. BMC Neuroscience, 14(1), 103. https://doi.org/10.1186/1471-2202-14-103
Zhu, X., Yin, S., Lang, M., He, R., & Li, J. (2016). The more the better? A meta-analysis on effects of combined cognitive and physical intervention on cognition in healthy older adults. Ageing Research Reviews, 31, 67-79. https://doi.org/10.1016/j.arr.2016.07.003
